Tekst: Jaap Maas
Foto: Brenda Mertens
Dead Moon Museum
In Nijmegen, vlakbij het centraal station, in een klein driekamerappartement, zit het enige Dead Moon museum ter wereld. Een museum gewijd aan het garagerock trio uit Portland, dat vanaf 1987 een schare trouwe fans achter zich aan kreeg, zeker in Europa. Op een winderige vrijdagmiddag stonden we er voor de deur. Ik sprak de directeur en enige medewerker van dit museum: Jozzy Rubenski.
Eyecatcher in je museum is toch wel de backline die pontificaal in de woonkamer staat. Hoe komt die nu terecht in een huiskamer in Nijmegen?
“Ongeveer 10 jaar geleden, toen Fred Cole een laatste afscheidstour deed [overleden in 2017 red.], heb ik de backline gekregen. Na zijn laatste show in Nijmegen riepen ze mij apart, Fred en zijn vrouw Toody (bassist van Dead Moon en echtgenoot van Fred red.): “We willen jouw iets vragen, wil jij op onze backline passen?” Nou dat hoef je natuurlijk niet te vragen. De backline stond nog in de Vera, waar ze wel meer Dead Moon spullen opsloegen voor hun Europese tours. Op een zaterdag ben ik er naartoe gereden met een vriend en sindsdien staat ie hier. Als je op oude foto’s kijkt van hun punkband The Rats (de eerste band waarin Fred en Toody samen speelden tussen 1980 en 1984), zie je die speakers en versterkers al staan. Het drumstel had ik eerder al gekregen.”
Is daarmee het museum ontstaan?
“Eigenlijk niet. Het begon allemaal met een bekken, die de drummer Andrew Loomis tijdens hun tweede optreden in Delft in 1992 kapot sloeg. Toen zei ik: “Mag ik die hebben?” Dat mocht, als ze eerst langs de winkel waren geweest waar ze hem gekocht hadden, zodat ze konden laten zien dat ie kapot was en een nieuwe kregen. Ik nam na elk optreden wel wat mee, een lege whiskey fles bijvoorbeeld [die stond altijd op het drumstel van Dead Moon met een druipende kaars red.]. En na verloop van tijd, ik heb ze wel zeventig keer gezien, zeiden Fred en Toody dat ze zelfs een museum in Europa hebben. Dat is eigenlijk ook wel zo. Toen ben ik het dus ‘Het Dead Moon Museum’ gaan noemen. Een mooi moment was toen Toody twee jaar geleden het museum bezocht. Dat was wel even slikken, want ze zag alles weer voor het eerst sinds jaren.”
Hoe is jouw vriendschap met Dead Moon ontstaan?
“Ik werkte bij Doornroosje en daar heb ik Dead Moon voor het eerst gezien. Dezelfde avond zijn we met Toody, Fred en Andrew op stap gegaan en dat klikte meteen. Met name met drummer Andrew. Vanaf toen ben ik naar heel veel optredens in Nederland geweest. In die beginjaren schreef ik ook brieven aan ze en toen ik mijn eerste e-mailadres had, stuurde ik ze e-mails. Ook foto’s. Fred en Toody woonden nogal afgelegen, buiten de stad Portland, ik weet nog dat ik een foto van 1 MB stuurde en dat Fred er 24 uur over deed om de foto binnen te halen. Het huis hebben ze helemaal zelf gebouwd, ach ze waren wat dat betreft ook een beetje oude hippies.”
Voor de vriendschap kwam de muziek. Kun je uitleggen wat je daarin aansprak?
“Ja, dat weet ik niet precies. Dat is moeilijk uit te leggen. In eerste instantie was het zeker de muziek, die is heel basic. Er was nog geen internet waar je makkelijk de teksten kon terugvinden, dat kwam later pas. Maar toch kreeg ik een gevoel waar de nummers over gingen. En het aparte stemgeluid van Fred. Veel mensen vinden dat hij niet kon zingen, maar dat kon hij wel. In de jaren zestig noemden ze hem niet voor niks de blanke Stevie Wonder. Hij heeft er heel bewust voor gekozen om te zingen vanuit de ‘the top of his lungs’. Daarom hadden ze ook altijd visolie bij zich en die namen ze dan voor een optreden. Dat werkt natuurlijk helemaal niet.”
Jij hebt ze dus veel op tour meegemaakt, hoe ging dat dan?
“Er werd héél véél gezopen. Drugs deden ze niet, omdat ze in de jaren 60 al best veel vrienden verloren hadden aan drugs. Maar drinken… er stond onder andere altijd een fles Southern Comfort op de rider. Die dronken ze niet alleen op, maar werd vrolijk met iedereen gedeeld. Hij ging natuurlijk wel altijd op. Fred reed op de tours alles zelf in een gehuurd busje en hij dacht overal de weg te weten, dat ging wel eens mis.
Later lieten ze zich wel rijden, maar dan nog wist Fred altijd de weg.”
Jozzy Rubenski
Waarom is volgens jou Dead Moon zo, tja Dead Moon gebleven?
“Nou zeker in het begin hebben ze veel aanbiedingen gehad. Ze konden mee op tour met Nirvana, maar dat deed Fred niet, omdat hij een ander optreden had staan, voor 200 man ofzo. Hij wilde het gewoon niet uit handen geven. Daarnaast nam Fred alles zelf op. De platen klinken zo authentiek omdat Fred alles zelf opnam. Echter op een gegeven moment ging hij steeds minder horen, dan ging hij zelf aan de opnameknoppen draaien. Iedereen denkt dat het zo moest klinken, maar het kwam omdat hij nauwelijks nog iets hoorde. Na Dead Moon hebben Fred en Toody nog 10 jaar met hun nieuwe band Pierced Arrows getourd, hier deed ik de PR voor, toen vroeg Fred of ik een telefonisch interview wilde doen voor hem in Australië. Hij hoorde niks meer door de telefoon. Ik zei: “Wat denk je zelf? Dat ga ik toch niet doen? Hoe moet ik dit dan doen? Of ik Fred Cole ben?”
Het hele huis hangt vol met herinneringen aan Dead Moon. Los van de backline, waar ben je het meest trots op?
“Op een gegeven moment zei Fred: “Ik stuur je iets speciaals op.” Toen heb ik zijn gitaar gekregen. Het is oorspronkelijk een Gibson. Ik ben een beetje gaan googlen en hij is van voor 1955. Maar hij is helemaal aangepast door Fred. Sommigen, van wie alles origineel moet zijn, gruwelen ervan. Dat is ook zo met het drumstel. Kaarsvet op je drumstel. Dat kan helemaal niet!”
Wat ontbreekt er nog?
“Weet je, ik heb eigenlijk nooit echt verzameld. Het is gewoon wat ik kreeg, of mee kon nemen. Muziek heb ik nauwelijks, CD’s kopieerden ik altijd en platen kreeg ik. Echter ik zei dan: “Laat maar even liggen, die neem ik morgen wel mee ofzo” en je raadt het al, geen plaat in huis. De tastbare herinneringen zoals bijvoorbeeld een dopje van een bierflesje zijn voor mij veel belangrijker, omdat het je herinnert aan dat moment.”
Laatste vraag, welk nummer is voor jouw het beste nummer van Dead Moon?
“Dagger Moon, dat is natuurlijk heel abstract, het gaat eigenlijk over de demonen die iedereen heeft, weet je wel, waar je je hele fucking leven mee bezig bent.”
Een paar biertjes en een paar uurtjes verder waren de verhalen nog steeds niet op. Wel de tijd.
Zelf een keer luisteren en genieten van al het moois?
Het museum is 24 uur per dag open, wel op afspraak.
