Het perfecte nummer bij de apocalyps

Waarom we iets van Slavoj Žižek zouden moeten lezen en ‘Omphalos’ van Cerberus Shoal het perfecte nummer is bij de apocalyps.

Stel dat je door Ljublana loopt en aangeklampt wordt door een baardige en enigszins onverzorgde man die de vraag stelt waarom het wc-papier in elke winkel uitverkocht is. Waarschijnlijk heb je dan kennisgemaakt met de Sloveense filosoof Slavoj Žižek. Hij wordt geroemd als een van de meest oorspronkelijke denkers van onze tijd maar is buiten de kring van in filosofie geïnteresseerden nauwelijks bekend. Tijd om daar verandering in aan te brengen. Wat maakt hem belangrijk?

Voor mij is het belangrijkste wat hij aanreikt het gegeven dat de mens zich in een construct van gekte en chaos bevindt. Hij beschrijft, met gebruikmaking van allerlei metaforen, de contouren van een op hol geslagen wereld waarin de rede totaal geen relevantie meer heeft. Zijn oplossing voor dit alles is de traumaverwerking: we moeten dwars door de gekte heen om ‘ergens’ te komen (te vergelijken met een psychiatrisch patiënt).

Žižek beschouwt zichzelf niet als een apocalyptisch denker. Wel beweert hij dat het afwenden van een totale catastrofe alleen maar kan plaatsvinden als we buiten de gegevenheden van het liberale kapitalisme gaan denken. Er is geen ‘einde aan de geschiedenis’ zoals Fukuyama verkondigde, maar een stagnatie van het denken in alternatieven. Mensen willen graag zekerheden behouden en waarschuwingen ontkennen en negeren, zodat we in een situatie komen dat we met open ogen richting het ravijn koersen. We weten erg goed wat er mis is maar een adequate reactie komt er niet. Wie waarschuwt op tijd de bestuurder?

Žižek sleept er alles bij om zijn standpunten te onderbouwen. Van tv-series tot krantenberichten, van terloopse gesprekken tot de ‘fascistische‘ pose van de beetje beroemde band Laibach uit zijn geboorteplaats. Hij heeft inmiddels een enorm oeuvre bij elkaar geschreven en ik kan aanraden om in de vakantietas van dit jaar minimaal een boek van hem in te pakken.