My Bloody Valentine

Het volgende citaat is van Bob Mould. Ik transscribeerde het uit een aflevering van de bijzonder onderhoudende youtube-vlogserie What’s In My Bag van platenzaak Amoeba. Mould vertelt over de eerste keer dat hij de langspeler Loveless van My Bloody Valentine hoorde. Lees het gerust twee keer: “We just played in Manchester and we’re gonna drive back to London that night. And he [Steve Abbott] put this record on the stereosystem, and we’re speeding down the motorway late at night. And I never heard music like this before. I mean, just the layers and the connections between songs and just, you know, the ethereal vocals. I mean, this one changed everything for me. I think it changed everthing for anybody who heard it.”

Wat is dat toch met auto’s? Rijd erin mee over een snelweg door de nacht en je bent vatbaar. Als bijrijder geef je je over aan de kunde van bestuurder en aan wat er voorbijtrekt. De overgave van een filmkijker. Al het licht in de auto komt van buiten; de autoruit als scherm. My Bloody Valentine levert de soundtrack bij een verglijdend nachtlandschap.

In Lose My Breath, het tweede liedje van de debuut langspeler Isn’t Anything (uit 1988), hoor ik letterlijk een popdeuntje geboren worden. Het van eenvoud stralende zanglijntje lijkt zowaar uit het ei te kruipen, aanvankelijk aarzelend in een chaotisch nest van dissonante zalf, tenslotte voorin op een steeds duidelijker hakkende slag van een akoestische gitaar die het nest verlaat. Het zanglijntje verandert nauwelijks tijdens de bijna vier minuten dat het liedje duurt. En toch lijkt de zangeres iets van een karakterontwikkeling door te maken. Dat dat gebeurt, is op het conto te schrijven van de veranderende achtergrond waarin de zangmelodie gebed is. De logzware dreiging van de dissonante achtergrond wijkt. Ik ben geneigd dit geniaal te noemen, maar houd me in. Lose My Breath was het tweede liedje dat ik van My Bloody Valentine beluisterde en toen was ik om.

De naam My Bloody Valentine ken ik sinds 1991. Iets heeft me er tot voor kort van weerhouden hun platen te draaien. Was het indertijd het geschreeuw van de pers over de tweede plaat? Kennelijk durf ik wel op het oordeel van Bob Mould te varen – hij maakte naam in de band Hüsker Dü. Nu heb ik drie uur muziek te verstouwen (en dan laat ik de laatstverschenen plaat, mbv, buiten beschouwing). Niet hoeven wachten op een volgende plaat, al hun muziek in een keer tot mijn beschikking. Dat is de schrale troost voor een late aanhaker.

De verzamelplaat ‘EP›s 1988–1991 and Rare Tracks’ plakt het debuut uit 1988 en de opvolger Loveless uit 1991 aan elkaar. Als een robotgrasmaaier hobbel ik door de drie platen heen. Bij iedere luisterbeurt hoor ik iets anders. Dit is instant psychedelica. Elke geestestoestand leidt tot een andere luisterervaring. De melodische basisstructuur blijft weliswaar intact, die is goed te volgen. My Bloody Valentine bewijst zich als songsmid van het kleine lied, maar daar is weinig mee gezegd. Ze blinken uit in de verpakking. Alles vecht vanuit de achtergrond om aandacht voorin. Het is maar net op welke laag je vanuit je geestelijke toestand inhaakt. Vandaag hoor ik vooral het hondsdolle gekolk diep achterin; morgen is er misschien weer de power voorin. Misschien denk ik daarom telkens dat ik het nog niet heb gehoord. Misschien duik ik daarom steeds weer hetzelfde liedje in. Vijf keer achtereen hetzelfde met nog drie uur muziek voor de kiezen. Dat schiet niet op. De nacht biedt uitkomst. Muisklik: even terug naar Lose My Breath. Verdomme, dat loopje op de toms op het moment dat de hoge oehoe-oe-oe’s worden gezongen, was me niet eerder opgevallen. Het klinkt als het uiteen stuiven van een vergaderende verzameling vogels en kleine zoogdieren op een open plek in het bos. Zou het een goed verstopte verwijzing zijn naar Pink Floyds geluidskunstwerk Several Species of Small Furry Animals Gathered Together in a Cave and Grooving with a Pict? Denk ik aan Pink Floyd omdat ik Syd Barrett meen te horen in I Need No Trust? Nee, fout, het is niet Syd, het is Velvet Underground in vol ornaat. Aaaah, Moon Song! Met je treurend oprijzende flat als decor. Aaaah, Sugar! Met je opgefokte hartslag. Aaaah, Don’t ask Why! Met je haperende realiteit die in de laatste minuut door zandstenen zuilen wordt doorboord.

Alles vecht vanuit de achtergrond om aandacht voorin.

Ik wil meer weten, ik wil informatie. Wie of wat is My Bloody Valentine? Waar komt het vandaan? Ik probeer de honger naar info te verdringen, maar mijn muisvinger is me te snel af. Feitelijke informatie over reilen en zeilen van een band verdiept de ervaring hoogst zelden. Soms, als ratio het raadsel verknalt, verlies ik mijn interesse. Biografische informatie plaatst een band in een context van tijd en ruimte tussen andere bands. Het pint hun muziek vast op plekken en momenten, terwijl de luisterervaring die vastigheid absoluut niet nodig heeft. De van oorsprong Ierse band nam een lange aanloop om tot de debuutplaat te komen, woonde zelfs even in Nederland en werkte met onderbrekingen drie jaar aan Loveless – het wiki-lemma van My Bloody Valentine maakt gelukkig niks kapot.

Op Loveless zijn de teksten nauwelijks nog letterlijk te volgen. Wat rest is zang. Sommigen noemen hun muziek vanwege die zang ‘dreamy’ of ‘dreampop’. Ik kan daar niet in mee omdat mijn dromen altijd hoekig als stopmotionfilms en donker zijn. Bob Moulds duiding (‘ethereal’) is raker. Maar misschien is een lezing aan de hand van de sirenen in Homerus’ Odyssee accurater. Wie toegeeft aan de verleidelijke zang van de sirenen, stort zich in ongeluk. Verleidelijke zang in een muzikale bedding, ternauwernood gered van totale ontsporing en de ondergang, vol dreiging: dat hoor ik in My Bloody Valentine. Het lukte me niet om niet aan de verleiding toe te geven: de platen Isn’t Anything, Loveless en EP›s 1988–1991 and Rare Tracks zijn naar me onderweg. Ik zoek nog een chauffeur die me door de nacht rijdt.