Tekst: Edwin Timmers
Foto: Alexander Lexis en Bram Engelaar
Studio KAPITAAL
We beginnen met iets gewoons. Een fles champagne bijvoorbeeld. Je ziet de fles voor je geestesoog en denkt: dit is een fles champagne. Dan zie je een zwaard met een ferme haal de kop van de fles slaan, een handeling die sabreren heet. Wat er nu gebeurt, is fantastisch. Door de druk in de fles knalt de inhoud ervan als feestelijk schuim de wereld in. Er blijkt veel meer in te zitten dan je op basis van de fles had verwacht. KAPITAAL aan het Paardenveld in Utrecht is een studio voor analoge druktechnieken, maar er blijkt veel meer in te zitten dan je op basis van deze omschrijving verwacht. Daarom moesten we er maar eens langs.
Maandagochtend iets na elven. Carlien veegt de stoep voor de entree van KAPITAAL. Ze had me niet verwacht, maar wil me best wat vertellen over de drukkerij die ze samen met Ramon runt. De zaterdag ervoor hadden ze de opening van een nieuwe expo. Zo’n opening wordt gevierd met live-muziek, drankjes, een vracht mensen en nog veel meer. De grote ruimte waarin de opening plaatsvond is alweer aan kant. Het leven van de bezoekers gaat een ervaring rijker weer door.
Carlien zet koffie en belt Ramon. Ik krijg groeten van hem en hij die van mij. Ik hang aan de bar en bekijk wat klein drukwerk. Alles is hier kleurrijk. Tegen de wand schuin achter de bar hangen meterhoge en -brede prints in vele lagen op elkaar. Evenveel lagen als er in de tien jaar die KAPITAAL bestaat expo’s waren. Op de hoeken begint het pakket door het gewicht los te komen.
Ramon en Carlien zijn platenkopers. “Wow, die moet ik hebben!” Zo zegt Carlien te reageren als ze een lp of 7”-single ziet waarvan het artwork haar raakt. Ze schaft ze gerust zonder luisteren aan. De muziek kan wel eens tegenvallen, maar als de hoes goed is, is de halve wedstrijd gewonnen. In muziekdragers en hun verpakking komt beider liefde voor drukwerk en muziek samen. Dat zouden ze ook zelf kunnen maken, dachten ze op zeker moment. Carlien: “Er kwamen hier toch al veel muzikanten, kunstenaars en ontwerpers.” De eerste release was de Fairy Liquid ep van synthpunkband Daisy Daisy. Vijftig van de honderdvijftig exemplaren werden verpakt in een artbox. “Een coronaproject. Er was tijd, dus er zitten heel veel uren in. Het artwork in die box is zo over the top dat de muziek bijna niet meer te zien is.” Een prachtig product. Carlien is zeker tien minuten bezig om alles in de box uit te pakken en toe te lichten. Elk object is voorzien van schitterend drukwerk in vele kleuren en drukgangen. Zou deze release van een professioneel en zakelijk ingesteld platenlabel zijn geweest, dan was het niet te betalen. Nu wel, dankzij de liefde, toewijding en inspanning van de mensen die geregeld binnen komen lopen en KAPITAAL zodoende opwaarderen tot een brandpunt van scheppend volk. “Dat vind ik ook zo leuk,” zegt Carlien glunderend. “De reuring, het met z’n allen iets maken.” Ze staat op van de leren bank in het zithoekje, waarin we inmiddels met een kop koffie binnen handbereik hadden plaatsgenomen en pakt een lp van een stapel. “Magnet People, de tweede plaat van Pizza Knife. De band deed het drukwerk voor de hoes hier bij ons en het Eindhovense Bottom Shelf Records deed de rest. De illustratie op de hoes is gemaakt door Max Kisman. De jongens van Pizza Knife hebben Max hier leren kennen.” Ze legt de lp terug op de stapel en pakt een 7”-single van een ander stapeltje. “Het debuut van Whip. Deden we in samenwerking met Waaghals Records. Het artwork is van Kim David Bots, die hier heeft zitten tekenen met de muziek van Whip op de oren.”
De werkplaats is de motor van KAPITAAL. Vandaaruit kunnen we leuke dingen doen.
Ontwerper Nick Liefhebber moet de koffie geroken hebben. Hij loopt voorbij met een volle kop, maakt kort een praatje en verdwijnt weer in zijn werkruimte achterin. “Nick werkt niet bij KAPITAAL, maar wel in dit pand,” verheldert Carlien. Dingen en mensen door elkaar laten lopen. Ze staat opnieuw op van de leren bank en loopt naar een rek vol met t-shirts op een hangertje. Ze neemt er een wit t-shirt met lange mouwen uit. “Kapitaal Records nummer 3, met artwork in fluorescerend roze en geel van Bobbi Oskam. Zijn we fan van. We vroegen hem of hij ooit muziek had gemaakt en hij kwam met twee tracks die hij als vijftienjarige op de computer van zijn ouders maakte. De tracks van Bobbi Oskam zijn gratis via onze Bandcamp te downloaden en het T-shirt kun je kopen.” Een eigenzinnige release, die net als de andere releases bijzonder fraai is vormgegeven en uitgevoerd.
“De werkplaats is de motor van KAPITAAL. Vandaaruit kunnen we leuke dingen doen. KAPITAAL Records is onze speeltuin, ons passieproject.” Carlien ziet me driftig schrijven. “Zijn wel quote-waardige dingen hé?” Als ik haar vertel dat mijn verhouding met het woord passie wankel is, lacht ze volstrekt geloofwaardig. Ook de expo’s zijn een speeltuin. Ontwerpers, drukkers, muzikanten, koks, mensen achter de bar en bezoekers maken er iedere keer weer een gesamtkunstwerk van. De vierde release van KAPITAAL Records was een cassette: ‘a compilation of B-sides, rejected bedroom recordings, bootlegs and random crazy shit from 18 different artists’. De releaseparty was een heus festival. “We hadden twee podia en er waren zo’n 300 bezoekers. De geluidsvrouw kwam binnen en vroeg zich hardop af of het wel goed zou komen. Het kwam goed, dat gaf ze achteraf toe. Leuke chaos.” Driehonderd mensen in deze ruimte, is dat niet vragen om problemen? “Het zijn allemaal wel lieve mensen,” pareert Carlien mijn bedenking. “Ze kijken naar elkaar om. Wat betreft rottigheid hebben ze een houding van: ‘Dit is de zaak van Carlien en Ramon! Dat doe je niet!’”
Deze tekst is lang genoeg. Er moeten nog plaatjes bij, helaas in zwart-wit, maar nog altijd mooi. Meer kleur? Kijk dan op Instagram @kapitaalutrecht
